Met robots langer zelfstandig

Waarom zijn robots interessant?

In de komende jaren zijn er allerlei maatschappelijke en technische redenen waarom robots interessant worden in ons dagelijkse leven. De bevolking vergrijst in gestaag tempo. Straks zijn er niet genoeg mensen beschikbaar om de zorg te verlenen zoals we die nu kennen. Ook is het steeds belangrijker om de kosten in de hand te houden en langer zelfstandig te wonen.

Technologie kan slimmer worden ingezet om taken uit handen te nemen. En dan komen robots niet in plaats van de zorg door mensen, maar naast de zorg door mensen. Technologisch zijn er veel ontwikkelingen geweest. Robots zijn uitgerust met spraak- en gezichtsherkenning, bewegen flexibel in ruimten, kunnen dingen oppakken en kunnen spreken. En binnen afzienbare tijd zullen ze worden uitgerust met intelligente software waardoor ze nog beter inzetbaar worden doordat ze zelf kunnen ‘leren’ en worden aangepast aan je persoonlijke wensen.

In Japan wordt de robot Pepper nu al ingezet om mensen van informatie te voorzien in winkels van Softbank en van Nestlé. En in Nederland wordt de zorgrobot Paro gebruikt in de zorg voor dementerende bejaarden en worden er proeven gedaan met telepresence robots voor monitoring op afstand.

Maar ook in onze eigen omgeving zijn er tal van dingen te bedenken waar we robots nuttig kunnen inzetten.

Wat kunnen robots voor ons doen?

Robots zijn niet in één keer de oplossing voor alles.  Ze worden al ingezet voor enkelvoudige taken zoals stofzuigen, dweilen en het gras maaien. Maar doordat robots ook steeds betere spraaktechnologie hebben, kunnen luisteren en een aantrekkelijke vormgeving hebben, worden ze ook sociaal ingezet voor spelletjes en het voeren van gesprekjes.

Ook service robots met uitgebreidere functies ontwikkelen zich snel. Zo kun je denken aan taken als bewaken en oppassen wanneer je van huis bent door in te bellen in je huis of dat van een dierbare. Anders dan ‘gewone’ bewakings- en alarmsystemen, kun je robots door het huis laten bewegen, apparaten bedienen  en acties laten uitvoeren.

In de zorg en voor langer zelfstandig wonen kunnen aantrekkelijke robots worden ingezet voor gezelschap, het stimuleren van beweging en het bieden van structuur in dagritmes. Door een combinatie van leefstijl monitoring, patroonherkenning en beweging wordt het mogelijk om afwijkingen te herkennen. Met behulp van beeldzorg, beweging, sensoren en de camera in robots kan op afstand een situatie snel worden ingeschat en kan hulp worden ingeroepen. Als ze ook nog gaan helpen bij maaltijden en hulp bij tillen en bewegen worden ze echte een persoonlijke assistent in huis.

Persoonlijke zorgrobots bieden assistentie bij lichamelijke en geestelijke handicaps. Door de grote verschillen in persoonlijke behoeften, is dit nog wel de lastigste categorie. Het maakt nogal een verschil of je slecht ziet, niet kunt lopen of je armen niet kunt gebruiken. Nu is het nog niet goed mogelijk of te duur; maar het valt heel goed voor te stellen dat we op termijn een persoonlijke robot kunnen samenstellen. Eentje die precies die ondersteuning kan bieden voor je eigen situatie.

Hoe zien ze eruit?

Robots roepen veel associaties op. Geholpen door generaties science fiction films maken we ons hier een voorstelling van. Van een gemene slechterik die de wereld wil overnemen, tot een goedaardige vriend die er is om ons te helpen.

Wanneer is een robot een robot? Er zijn wel een paar karakteristieken voor robots te noemen. Ze zijn fysiek aanwezig, kunnen bewegen, kunnen autonoom doen waarvoor ze ontwikkeld zijn en zijn interactief. Voor robots met een bepaalde taak zal het uiterlijk hier specifiek op aangepast zijn. Dat kan dan heel goed gewoon het uiterlijk van een ‘apparaat’ hebben, zoals een stofzuiger maar ook heel specifiek zoals de vorm van een dier of mens.

Bij robots die in de zorg worden ingezet voor ondersteuning of gezelschap is het natuurlijk veel belangrijker dat deze er ook aantrekkelijk uitziet. En dat hoeft dan niet te betekenen dat deze er als een mens uitziet; misschien wel liever niet. Maar in zijn algemeenheid hebben ‘humanoid’ en sociale robots wel menselijke kenmerken, zoals armen, benen, hoofd en romp. Vooral omdat het hierdoor voor ons mensen als sociale wezens leuker wordt om met ze te communiceren.

Voor speciale toepassingen wordt het uiterlijk aangepast aan het doel, zoals de zachte robotzeehond Paro bij dementie, de robot Kasper voor autistische kinderen en de robot Pleo om kinderen voor te bereiden op een operatie.

Van handig en leuk apparaat tot assistent en vriend

In de komende jaren zullen we zien dat er leuke, nuttige, slimme en vriendelijke robots op de markt komen. Van robots in de vorm van dieren als speelkameraadje, tot robots als nuttige apparaten in ons huis en voor het signaleren van onveilige situaties. Van slimme robots voor hulp bij handicaps en speciale behoeften tot aan robots die onderdeel worden van ons dagelijkse leven. En wie weet, misschien hebben we in de toekomst allemaal een robot-vriend in huis.